پیمانکاری یک فرآیند حیاتی است که با هنر و دقت پروژه ها را بر اساس ساخت وساز با موفقیت به واقعیت تبدیل می کند.
پیمانکاری چیست و به چه روش های انجام می شود؟
پیمانکاری یکی از روش های اجرای پروژه است. مفهوم پیمانکاری یک عنوان کلی است و روش های گوناگونی برای انجام آن وجود دارد. همه این روش ها ماهیتاً مشابه اند و صرفاً در جزئیات با هم متفاوتند. تفاوت ها بیشتر به نحوه دریافت و پرداخت و ارائه صورت حساب ها بر می گردد. در این مقاله به تعریف پیمانکاری و برخی از انواع آن می پردازیم.
پیمانکاری چیست؟
روش های مختلفی برای اجرای یک پروژه اعم از ساختمانی یا غیر ساختمانی وجود دارد. بطور کلی برای شروع و تکمیل یک پروژه اقتصادی به دو مولفه نیاز است، تامین مالی و اجرا. تامین مالی توسط سرمایه گذاران انجام می شود و اجرای پروژه توسط مجریان یا پیمانکاران و تیم فنی.
بر همین اساس برای ساخت یک پروژه دو حالت پیش می آید. حالت اول این است که سرمایه گذاران توانایی اجرای پروزه را هم داشته باشند که عملاً نیازی به مجری دیگر یا پیمانکار وجود ندارد. بسیاری از ساختمان ها یا ویلاها به همین روش ساخته می شوند. اما حالت دوم اینست که سرمایه گذاران به هر دلیلی مثلا عدم توانایی اجرایی یا حتی صرفه اقتصادی، پروزه را به مجریان یا پیمانکاران واگذار کنند. بسیاری از پروژه های دولتی و خصوصی به این روش انجام می شوند.
انواع پیمانکاری
پیمانکاری با توجه به نوع، اندازه و کیفیت پروژه به روش های مختلفی مثل فهرست بهایی، دستمزدی، مقطوع، مدیریت پیمان و … انجام می شود. همانطور که اشاره شد تفاوت اصلی در روش های مختلف پیمانکاری به نوع ارائه گزارش کار و ارائه صورت حساب و همچنین نحوه تسویه حساب با کارفرما بر می گردد. در زیر چند نمونه از آنها شرح داده می شود.
پیمانکاری کارهای بزرگ و دولتی و شهرداری ها؛ فهرست بهایی
پیمانکاری در قراردادهای دولتی و شهرداری های عموما بر اساس فهرست بها و صورت وضعیت انجام می شود. این دسته از پیمانکاران هزینه هایی برای خرید مصالح و دستمزد و … انجام می دهند و بر اساس آیتم های فهرست بها، از کارفرما پول دریافت میکنند. بنابراین سود این دسته از پیمانکاران از تفاضل مبالغ صورت وضعیت و هزینه های انجام شده به دست می آید فهارس بها معمولا توسط سازمان مدیریت منتشر می شود که در سراسر کشور و توسط سازمان های مختلف پذیرفته شده است ولی ممکن است نهادهای دیگر فهارس بهای اختصاصی نیز داشته باشند.
پیمانکاری سرجمع یا چکی یا مقطوع
در کارهای کوچک تر ممکن است پیمانکار پس از برآورد پروزه، با کارفرمای پروژه وارد مذاکرده شده و مبلغی مقطوع فارغ از متراژ و مقدار پروزه پیشنهاد بدهد.
پیمانکاری دستمزدی
این نوع پیمانکاری، بیشتر توسط پیمانکاران جزء انجام می شود. در واقع پیمانکار یا پیمانکار جزء و کارفرما بر سر دستمزد هر متر اجرای کار به توافق می رسند و در انتهای پروژه، متره انجام شده و دستمزد پیمانکار پرداخت می شود.
مشارکت در ساخت عموما برای ساخت ساختمان انجام می شود. بطوریکه یک یا چند نفر زمین پروژه را تامین میکنند و مجری یا پیمانکار، هزینه ساخت و اجرا را تقبل کرده و تعدادی از واحدها به صاحبین زمین و تعدادی نیز به مجری اختصاص می یابد.
قراردادهای پیمانکاری تعامل کارفرما و پیمانکار را ارتقا میدهد.
مشارکت در ساخت
مشارکت در ساخت عموما برای ساخت ساختمان انجام می شود. بطوریکه یک یا چند نفر زمین پروژه را تامین میکنند و مجری یا پیمانکار، هزینه ساخت و اجرا را تقبل کرده و تعدادی از واحدها به صاحبین زمین و تعدادی نیز به مجری اختصاص می یابد.
مدیریت پیمان
یک روش پیمانکاری دیگر، مدیریت پیمان یا پیمان مدیریت است. در این روش پیمانکاری، همانطور که از عنوان آن بر می آید، پیمانکار موظف به مدیریت و اجرای صفر تا صدِ پروژه (اجرای کامل پروژه) می شود و در ازای آن درصدی از کل هزینه های پروژه را بعنوان کارمزد پیمانکاری یا دستمزد دریافت می کند. در نرم افزار حسابداری پیمانکاری ممیز، امکانات تخصصی مختلفی برای انواع مشاغل پیمانکاری و پروژه ای طراحی شده است. رابط کاربری نرم افزار این امکان را در اختیار کاربر قرار می دهد که حسابداری این دسته از مشاغل را به بهترین و ساده ترین روش انجام داده و گزارش های مورد نیاز خود را از سیستم اخذ نماید.
پیمانکار کیست ؟
پیمانکار اشخاص حقیقی یا حقوقی میباشد که طرف دیگر امضا کننده ی پیمان است و اجرای موضوع پیمان را براساس اسناد و مدارک پیمان برعهده میگیرد. در ادامه به دو نوع پیمانکار اشاره میکنیم
پیمانکار عمومی
به شرکت هایی اطلاق میگردد که دارای تجربه کافی در زمینه اجرا و اداره پروژه ها بوده و در یک زمان توان اجرا وراهبری چندین پروژه را همزمان داشته باشند.
پیمانکار جزء
به اشخاص حقیقی یا حقوقی اطلاف میگردد که در کارهای اجرایی دارای تخصص میباشد و پیمانکار برای اجرای بخشی از عملیات موضوع پیمان با او قرارداد میبندد.
